Evenwicht in het milieu, te onderscheiden in lucht en landschap
Evenwicht ook tussen milieu en mens: de natuur moet in stand
blijven niet alleen omwille van het onmiddellijke belang dat de
mens daarbij heeft, doch ook omwille van zichzelf; de opvatting
dat de natuur aan de mens onderworpen en dienstbaar is en de
mens er dus mee kan doen wat hij wil, heeft al meer dan genoeg
kwaad gesticht. Maar ook het belang van de mensenmaatschappij
moet in het oog worden gehouden: we dienen de samenleving op de
een of andere manier in stand te houden, en daarvoor moet wor
den voldaan aan tal van eisen, voortkomend uit de wegens ons
zielental uiterst ingewikkelde maatschappijstructuur. Als je
bedenkt wat er nodig is om een grotendeels in steden wonende
bevolking van 14 miljoen, een zeer klein deel uitmakend van de
wereldbevolking van 4 miljard, van het nodige te voorzien,
duizelt het je. Er zijn slechts algemene regels, of zeg liever
wenselijkheden, te formuleren, zoals ze steevast in dagelijks
verschijnende dikke rapporten staan vermeld: zoveel mogelijk
zo goed mogelijk zo vlug mogelijk en zoek het dan ver
der maar uit. Dat uitzoeken van een toestand van evenwicht moet
ad hoe gebeuren, waarbij vaak dan ook nog met waarschijnlijk
heden moet worden gewerkt, omdat wij de door ons ontketende
krachten domweg nog niet kennen. De mentaliteit van de beoor
delende instantie speelt daarom ook een hartig woordje mee.
Begrijpelijk dat de tenslotte genomen beslissing niet steeds
zonneklaar de juiste is. Wij mensen hebben echter de gelukkige
eigenschap door schade en schande wijs, of tenminste wat wijzer
te worden, en meestal net op tijd in de gaten te hebben dat we
aan de rand van een afgrond staan. En dan willen we ondanks
alles toch wel een stapje terug. In milieugroepen,maar ook in
de onafhankelijke studies van overheidsmedewerkers zie ik een
garantie, dat we ons milieu niet te ver zullen laten verworden.
Ik sprak zojuist over de mentaliteit van de beoordelaars:
dat verwijst naar een andere, minder gehanteerde maar niet min
der wezenlijke, betekenis van het woord milieu, n.l. in de zin
van psychisch milieu. We kunnen zo onzindelijk denken of elkaar
zo onrechtvaardig bejegenen, dat er sprake is van een vergiftig
de atmosfeer, ook al ontdekt een snuffelpaal geen vuiltje aan
de lucht. Een mens, levend in zijn eigen gedachtenwereldzal
er steeds op bedacht moeten zijn open te blijven staan voor de
wereld van anderen, steeds bereid tot correctie van eigen be
nadering en tot het aanvaarden van het feit dat anderen anders
denken en het toch goed menen; daarmee verzink je niet in een
kleurloze brij, maar houd je de weg naar de ander, en daarmee
naar een oplossing, open. Soms denk ik dat juist in de strijd
om het natuurlijk milieu het geestelijk milieu het meest wordt
aangetast; ie vraagt je af wat erger is. Zorg om het milieu
lijkt ook wel eens een vrijbrief te zijn voor onverdraagzaam
heid: men wil geen enkele vorm van hinder meer accepteren. Het
is duidelijk dat zo'n instelling de vrijheid van de ander on
aanvaardbaar beknot en een gezonde samenleving, zeker in een
dichtbevolkt land, onmogelijk maakt. Selectieve verontrusting
is uit den boze: natuurlijk en psychisch milieu verdienen ge
lijkelijk bescherming.
gemeentebestuur
Ik prijs me gelukkig naar volle overtuiging te kunnen zeg
gen, dat het geestelijk milieu binnen onze bestuursorganen en
medewerkers het afgelopen jaar uitstekend is geweest.
