4
VERGADERING VAN 22 SEPTEMBER 1919.
menschen, die zonder onderdak zijn of zonder dak zullen ge
raken!, tenminste onderdak te verschaffen. Dat is dus heel
wat anders. De kwestie van het bouwen van woningen door
de gemeente is iets, wat natuurlijk onder de oogen gezien
wordt,dat is mijn idéé wanneer de bouwvereenigingen
niet vlug en snel genoeg zouden werken om in het tekort
aan woningen te voorzien.
Dus wanneer de vereenigingen en zooals ik gehoord
heb, zijn er meer vereenigingen, die zich op het bouwen wil
len toeleggen vlug genoeg werken, behoeft de gemeente
niet in te grijpen. Mijn idéé is, wanneer dat niet vlug genoeg
gaat, dat wij dan altijd nog kunnen zieni, wat ons te doen
siaat. Ik ben het geheel eens met den heer Valkenburg, dat
dit op de tweede plaats komt.
Over hetgeen de heer Steyaard aangehaald heeft over dat
gezin van Luytgaarden, moet ik U eerlijk zeggen, dat mij dit
onbekend was. Ik had wel gehoord van gezinnen, die uit hun
huis gezet worden, zooals nu ook weer een der gemeente
arbeiders Schijven van den Kortienldiijk. Die moet morgen
naar 'Breda om daar zijn uitzetting te hooreni uitspreken,
maar dat het zoo erg is, wist ik niet. Ik had niet gedacht, dat
dat gezin daar ergens op straat zat, ik dacht, dat het misschien
een onderdak gevonden had. Nu dat niet het geval is, kan ik
U toezeggen, dat ik daar onmiddellijk werk van zal maken,
want dat zijn toestanden wanneer die werkelijk zijn, zoo
als U gezegd heeft eni daar behoef ik niet aan te twijfelen
die ongeoorloofd zijn.
Dan heeft de heer Steyaard gesproken over dei aanbeste
ding der woningen. Daarop kan ik antwoorden, dat die wo
ningen in haar geheel te krijgen zijn bij eene firma in den
Haag, kant en klaar, maar wij zijn van het standpunt uitge
gaan juist met het oog op het weinige werk in de gemeente,
die woningen in de gemeente te laten maken. Het wordt aan
besteed in de gemeente, zoodat alle timmerlieden daar werk
kunnen vinden.
Verder heeft de heer Steyaard gesproken over de invoering
van den achturigen arbeidsdag op dat werk en over de ar
beidsvoorwaarden. Daaromtrent moet ik U zeggen, dat ik
zuljks eerst moet bespreken. Dat zijn allemaal zaken, die
nieuw voor mij zijn. Ik zit hier thans voor heit eerst als Wet
houder en ik dacht al mijn best gedaan te hebben om dit punt
zoo spoedig mogelijk aan de orde te stellen. U moet nu niet
te veel van mij eischen, dat ik alles in eens doe. Ik beloof U
in ieder geval, dat ik er over spreken zal, en wanneer het
eenigszins mogelijk is, dat wij dan ook in dien geest werk
zaam zullen zijn.
Dan vroeg U naar den huurprijs. Die is thans heel moeilijk
op te geven. Die huurprijs zal, denk ik, tusschen de twee en
drie gulden zijn. Het worden nogal aardige woningen, een
woonkamer, een keuken en twee slaapkamers en dan komt
er nog een schuurtje bij. De huurprijs zal dus wel twee a
drie gulden moeten zijn, maar op dat punt zijn wij niet ge
heel baas, want de huurcommissie heeft daarin ook een
woordje mee te spreken. Zekerheid kan ik U daaromtrent
dus niet geven.
De1 heer E. van Wely: Mijnheer dei Voorzitter. Zou er voor
dit spoedeischend geval in eene fabriek b.v. in het Anker of
Jager Co. nipt onderdak te krijgen zijn voor v. d. Luyt
gaarden.
De heer Heeirma van Voss: De woningen, welke bij die
fabriek staan, worden afgebroken. Die kunnen wij ook niet
krijgen.
De1 heer Konlngs: Mijnheer de Voorzitter! Hoofdzaak is,
dat zoo'n gezin hoe eerder hoe beter onder dak komt.
Dan wilde ik den heer Heerma van Vo-ss nog zeggen, dat
ik het bouwen van steenen woningen alleen maar in over
weging heb gegeven, en na hetgeen ik van U en den heer
Valkenburg gehoord heb, wil ik daar niet op terugkomen.
Ik breng hier openlijk mijn dank, dat het Dagelijksch Be
stuur in deze zoo voortvarend is geweest. Het heeft daar een
goede daad mede gedaan.
De heer Jac. Vos: Mijnheer de Voorzitter! Ik zal U eenigs
zins eenige toelichting kunnen geven omtrent de woningen
van het Anker aan de vroegere fabriek van Janssens, VanWeel
Smits Co. Die fabriek zal zeker dezen winter gesloopt
worden. Daar staat wel eene woning ledig, maar het Anker
vraagt een botermaker en wanneer die botermaker komt,
is het Anker natuurlijk gehouden voor eene woning te zor
gen. In de fabriek is nog eene bovenwoning, maar wanneer
het Anker overgaat tot slooping van die fabriek, dan kan het
daarin wonende huisgezin zeker ook niet op straat gezet
worden. Wanneer dus die botermaker niet in diei woning
komt, moet genoemd huisgezin erin ondergebracht worden.
Wat betreft het huisgezin van Van Es, kan ik U mededee-
len, dat dit ondergebracht is in de voormalige melksalon van
van de Coöperatieve Suikerfabriek.
De heer Steyaard: Voorzitter! De heer Heerma van Voss
heeft gezegd, dat hij niet wist, dat de mandenmaker Luyt
gaarden op straat zit. Ik wil dat nog even nader naar voren
brengen.
Een mijner collega's, die toevallig met dien trein van Rot
terdam kwam, zag aan den weg een laken en dacht, bliksem,
dat is zeker' een gezin, d'at op straat gezet wordt. Met de
fiets ging hij er heen, eni jawel, daar zat die man, hij was
bezig een hutje te timmeren. Toen ben ik er persoonlijk naar
toe gegaan. Die man had een huis gehuurd van boer Roks en
woonde op dén Nieuwen Berg. Die boer Roks had twee hui
zen op ongeveer honderd Meter afstand van zijne woning;
die verhuurde hij. Het eene moet verhuurd zijn aan eene
oude vrouw en het andere aan Luytgaarden. De oude
vrouw is opgenomen in het ziekenhuis en nu dacht die boer,
nu moet dien andere er ook maar uit'. Dat heeft hij van de
Huurcommissie en den Kantonrechter gedaan gekregen. Hij
heeft in die woning den schoorsteen en een binnenmuur uit
gebroken en wil daar eene schuur van maken. Natuurlijk zijn
voordeel! Die man wordt op straat gezet, hij heeft nu een
paar palen in den grond geslagen, heeft struikgewas geplukt,
heeft wat stroo gehaald en heeft daar een afdakje van ge
maakt tegen den berm van deni weg. Daarin woont hij, daarin
huist nu man en vrouw met vijf kinderen!
Als U wist den toestand, waarin dat gezin verkeert, het
is ellendig! Ik wil dit zeggen, het is eenvoudig verschrikke
lijk en ik raad het Dagelijksch Bestuur aan eiens te onder
zoeken, hoe die menschen daar wonen. Het is zoo intreurig,
dat het niet treuriger kan. J.l. Zaterdag wanen er twee kin
deren ziek, de man is stijf van de rheumatiek van op den
grond te liggen met dit koude kille weer! Hoe kan het ook
anders? Wij verlangen dan ook niet anders dan dat Burge
meester en Weihouders al heit mogelijke zullen doen om
zoodra mogelijk, liefst, zooal's ik reeds heb gezegd, nog heden,
dat huisgezin onder dak te krijgen.
De heer Heerma van Voss: Ik heb die toezegging al ge
daan, dus is het niet noodig dat te herhalen.
De heer Steyaard: Dan heb ik dit nog. Het voorstel is om
5
VERGADERING VAN 22 SEPTEMBER 1919.
twintig noodwoningen te bouwen. Ik wilde even vragen, of
de gemeente geen lokalen meer beschikbaar heeft, waar be
hoorlijke houten woningen van gemaakt kunnen worden. Zoo
hoor ik noemen de Java bij het Station.
De heer Heeirma van Voss: Dat gebouw is niet van de ge
meente. Dat is van het Comité voor de vluchtelingen of van
het Rijk.
Verschillende leden: Van het Rijk.
De heer Steyaard: En de centrale keuken in de Hendrik
Gerard Dirckxstraat?
De heer Van Gastel: Die is nog noodig.
De heer Heerma van Voss: Uit de gebouwen van het Le-
vensmiddelienbedrijf is zoo zachtjes aan alles verdreven ge
worden, doordat de Raad van Arbeid daar ingekomen is. Het
Levensmiddelenbeidrijf heeft daar heelemaal geen ruimte. Ik
vermoed dus, dat de keuken zoowat dient voor magazijn en
kantoor, zoodat zij op 't oogenblik onmogelijk gemist' kan
worden. Het eigenlijke gebouw is op één lokaal na geheel
ingenomen door den Raad van Arbeid. Daar gaat niets van
op, anders wist ik het wel. Neen, wij hebben lang genoeg
gezocht, en andere gebouwen heeft de gemeente heelemaal
niet.
De Voorzitter: Verlangt nog iemand het woord? Niemand?
Dan zal ik den heer Steyaard even antwoorden op zijn
verwijt aan den ouden Raad gedaan, wegens zijne nalatig
heid in het bouwen van woningen.
De heer Steyaard heeft zoo'n schrikkelijke schildering op
gehangen van het huisgezin van v. d. Luytgaarden, dat naast
den weg gehuisvest is. Nu is het wel zonderling, dat wij dat
hier van de sociaal-democratein moeten hooren, want als wij
nagaan en lezen, wat zijn collega Gruys in den Bredaschen
Gemeenteraad zegt, wanneer er sprafité~is van het Bouwen
van werkmanswoningen, dan lezen wij: het ljgt niet op den
weg van onze partij daaraan mede te werken!
Daarom heeft het mij ook verrast, dat de heer Steyaard
den oudlen Raad daarvan een verwijt maakt, omdat juist het
socialisme daaraan geen hand uitsteekt! Ik vind het vreemd,
dat juist zoo iemand den Gemeenteraad beschuldigt van iets,
waar hij zelf niet aan mededoet.
Dus hieruit blijkt, dat de sociaal-democraten wel groote
en dikke woorden opzetten, maar als het er op aankomt om
mede te werken, zeggen zij: het ligt niet op den weg van
onze partij.
De heer Steyaard: Dat wij sociaal-democraten de sociale
belangen zouden vertrappen, dat zal de heer Braat wel on
dervinden in de vier jaar, dat wij in den Raad zitting heb
ben. Dan zullen wij wel eens zien wie eigenlijk de sociale
belangen in den Gemeenteraad zullen behartigen, de oude
ledien van den Raad of de nieuwe leden. Ik geloof wel, dat
het de nieuwe leiden zullen zijn.
Wat verder den heer Gruys betreft, dat hij zou gezegd heb
ben, dat het niet op den weg ligt van de S.D.A.P. om in den
woningnood te voorzien, kan ik niet aannemen van U, want
het is een feit, dat overal, waar de Sociaaldemocraten in den
Raad zitten, wordt gehamerd op woningbouw. Ziet' U maar
eens wat in Amsterdam gebeurt, dat daar de sociaal-demo
craten geheel nieuwe wijken bouwen, dat het juist de' so
ciaal democraten zijn, die voor woningbouw opkomen, dat
zij het zijn, die zien, dat de belangen van den woningbouw
door de kapitalistische klasse niet worden gediend, omdat de
woningbouw geen rente opbrengt. Het zijn juist de sociaal
democraten', die in den woningnood willen voorzien en dezen
nood voor de arbeiders willen lenigen'. Ik ga daarin dan ook
in het geheel niet met den heer Braat accoord.
De heer Valkenburg: Mijnheer de Voorzitter! Ik kan in
zekeren zin de woorden van den heer1 Steyaard souslignee-
ren, maar ik zou daartegenover kunnen zetten, dat b.v. in
Haarlem door den R. K. wethouder Boomans ontzettend
veel is gedaan voor den woningbouw. Ik zou echter liefst
zien, dat U over deze zaak de debatten sloot, want het wordt
tenslotte drijverij tusschen politieke partijen, waarmede de
zaak van den woningbouw in zich niet wordt gediend. Ik doe
daarom het voorstel om de debatten hierover te sluiten.
De Voorzit'ter: Ik wil nog even antwoorden, dat ik het door
mij aangehaalde in het officiëele verslag van den Bredaschen
Gemeenteraad gelezen heb em hiermede sluit ik de debatten.
Heeft iemand bezwaar tegen het voorstel van Burgemees
ter en Wethouders tot het bouwen van 20 houten noodwo
ningen? Niemand? Verlangt iemand stemming? Niemand?
Dan is het aangenomen en is het volgende besluit vastgesteld:
De Raad der' gemeente Roosendaal en Nispen,
Gehoord1 het voorstel van Burgemeester en Wethouders
om ter voorziening in den woningnood in deze gemeente over
te gaan tot het bouwen van twintig houten noodwoningen,
overeenkomstig een daarvan door hen opgemaakt plan, wor
dende dte kosten van het bouwen van een dier woningen op
2100.begroot,
HEEFT BESLOTEN:
tot het bouwen van twintig houten noodwoningen overeen-
komstig het daarvan door 'Burgemeester en Wethouders op
gemaakte plan te doem overgaan.
Gedaan in de openbare vergadering van den Raad der ge
meente Roosendaal en Nispen, den 22sten September 1919.
De Secretaris, De Voorzitter,
A. A. RADEMAKERS. A. W. BRAAT, 1. B.
Wij hebben nu nog te besluiten eene leening aan te gaan
groot /45.000.voor het bouwen van houten noodwonin
gen, welke leening zal verdeeld zijn in obligatiën groot
500.—, de rente zal bedragen 6% en de aflossing zal ge
schieden in 15 jaar, ieder jaar zullen zes schuldbrieven' wor
den uitgeloot en verder zal de leening onder de gewone
voorwaarden worden gesloten.
De heer Steyaard; Die leening tegen 6% vind ik wel wat
hoog, kan die niet tegen 5% door de gemeente verkregen
worden?
De heer E. van Wely: Wij moeten blij zijn, dat men het
geld tegen 6% geeft.
De Voorzitter: Wanneer wij 6% bepalen, wordt in den
regel boven pari ingeschreven, zoodat dit ongeveer op het
zelfde neerkomt.
De' heer E. van Wely: De heer Steyaard zal toch ook wel
weten, dat de gemeente Zaandam in het geheel geen geld
kon krijgen!
Zonder hoofdelijke stemming wordt het voorstel van Bur
gemeester en Wethouders tot het aangaan der geldleening
aangenomen.
De Voorzitter: Thans stel ik voor het in verband met het
aangaan der geldleening voor den bouw van noodwoningen
Voorstel van Burgemeester en Wethouders tot het doen bouwen van twintig houten noodwoningen.
Besluit tot het doen bouwen van twintig houten noodwoningen. Besluit tot het aangaan eener geldleening van
f45000.— voor den bouw van twintig houten noodwoningen.
