4
VERGADERING VAN 29 MAART 1916.
Beslissing omtrent den bouw van een nieuw Gemeentehuis op de Markt of tot vergrooting van het
bestaande Gemeentehuis.
te beantwoorden. Het is voor mij natuurlijk gemakkelijker,
dit in een antwoord te doen dan telkens ieder spreker;
te beantwoorden. Verlangt nog een der leden het woord?
iWaar geien der leden het woord meer verlangt zal ik de
verschillende sprekers in 't kort antwoorden.
De eerste vraag die gesteld is was of ik den sluier Zou
willen opheffen die nog altijd ligt over het door mij ge
sprokene in onze vergadering! waarin de aanleg eeneil
centrale verwarming in dit gemeentehuis aan de orde
was. Ik heb legen die opheffing weinig bezwaar. Ik wilde
toen te kennen geven dat bïj opheffing jan een onzer
Openbare scholen welke ik vermoedde dat door de op
richting eener bijzondere school zou leeg' komen het ge
meentehuis in de eerste openbare school aan de Nieuw-
straat zou kunnen worden overgebracht. Dit denkbeeld
bleek mij later niet gelukkig, onderscheidene leden dezer
vergadering vonden de keuze dezer plaats en van het
gebouw zeer ongelukkig. Ook bleek mij dat de onder-
wijs-inrichting daar moeielijk naar eene andere; school
kan worden overgebracht. Mijn voorstel had hoofdzake
lijk ten doel besparing van uitgaven.. Kon ik mijn plan
verwezenlijkt zien dan lag het in mijn voornemen het
bestaande gemeentehuis als rijksgebouw te zien gebruiken
of althans eene rijksinrichting daarin onder te brengen,
Waar de zaak zoo stond heb ik daartoe geene verdere po
gingen meer gedaan en wensch die voorloopig althans
in de naaste toekomst ook niet te doen., Te meer nu ik
min of meer onsucces, ook elders, op mijne voorstel Leo)
heb gehad.
De nieuwe wet betreffende de gelijkstelling van het
openbaar en bijzonder onderwijs zal vermoedelijk dit jaar
|nog door de regeering worden ingediend en waar wij
gehoord hebben,- dat het den wensch van den Bisschop
van Breda is, in elke parochie van zijn bisdom eene bij
zondere school te zien oprichten, moeten wij het ons voor
gezegd houden, meerdere bijzondere scholen hier ook
te zullen krijgen en dat die scholen toegankelijk zullen
zijn voor alle standen van leerlingen. Ik verwacht dat in
'elke parochie den pastoor de verplichting zal worden opge
legd eene bijzondere school in zijne parochie op te rich
ten en dat dit oorzaak kan zijn dat in onze gemeenllq
ieielne van de bestaande bijzondere of openbare scholen
Zal leiegloopen.
Ik hoop echter, dat de besturen die daarmede belast
zijn zoowel ta Roosendaal als te Nispen zullen trachten;
[ejejniga onzer scholen over te nemen,; dan komen zij er
gemakkelijk aan en komen wij er gelukkig af.
Het heeft mij niet verwonderd dit uit den bisschoppe-
lijken vastenbrief van dit jaar te hebben hooren voor
lezen en ik stel mij voor, dat het over het geheele land
zoo zal gaan, anders had de vraag tot gelijkstelling in
mijn oog ook geen nut.
LWat nu de centrale verwarming betreft,, die in dit ge
bouw is aangebracht, ik heb tot heden nog geen spijt,
dat deze is aangelegd. Aangenomen,- dat de meerder
heid van den Raad het voorstel van Burgemeester en
Wethouders zal goedkeuren, kunnen wij de centrale ver
warming in het nieuwe gebouw overbrengen. Gaat de
meerderheid niet met ons voorstel mee,, dan verheug ik'
mij,, dat het gemeentehuis eene centrale verwarming rijk js.
.Verschillende leden hebben voor uitstel gesproken, eri
daarbij' als hoofdargumentatie doen gelden de duurte'der
materialen. Daartegenover moet ik namens Burgemees
ter en Wethouders stellen, dat zoowel de rijks- als pror
vinciale regeering uitdrukkelijk en bij herhaling de ge
meentebesturen hebben verzocht, indien zij werken had
den,, te zorgen, dat die werken konden uitgevoerd worden,
dit alles om te voorkomen, dat met die werken niet zom
worden getalmd, de 'Werkeloosheid daardoor niet in de
hand zou gewerkt worden waar juist de gemeentebesturen
deze moeten voorkomen. Wanneer men dus om de aan
gevoerde redenen de zaak aan den kapstok wil ophangenj
kan dit bij ons geen instemming vinden. De Raad hadda
dan ook dezen winter en den vorigen geen grondwerken!
moeten doen verrichten Len moet ook geen verder, voorstel
tot werkverschaffing van dezen zetel in de naaste toe
komst meer verwacht worden.
Wat de duurte der materialen betreft, wij kunnen bij
uitstel evengoed duurder dan goedkoopier uitvallen. Bur
gemeester en Wethouders hebben zich over de duurte
der materialen doen voorlichten,, omdat zij durfden ver
moeden, dat dit stokpaard zou worden bereden en het
motief voor den kapstok kon zijn waaraan het gehesla
voorstel zou worden .opgehangen. Nu zijn Burgemeester
en Wethouders tot de ontdekking gekomen,; dat de prij-
z'ein der bouwmaterialen vrijwel zeer pormaal zijn. De
prijs der steeinen is niet noemenswaard verhoogd en ik
geloof dat verschillende steenfabrikanten met hun fabri-
caat zitten te kijken, dat zij op 't oogenblik niet kwijt
kunnen geraken.
Het ijzer is een bagatel hooger zooals mij gisteren door
een deskundige werd verzekerd. In andere plaatsen vreest
men die duurte niet, zoo las ik in verschillende couran-
ten,- dat in Tilburg is voorgjesteld duizend werkmanswo
ningen te bouwen. Wanneer men overal voor die duurte-
bezwarein wil stilstaan, dan begrijp ik niet wat onze
provinciale electriscbe centrale zal gaan doen of hoe
men in andere gemeenten durft over te gaan tot ver
bouw of nieuwbouw van gemeentehuizen. Wij zien,, dat
in Rotterdam een stadhuis in aanbouw is van twee eni
een half millioen. Wanneer al die gemeentebesturen zou
den zeggen wij doen niets, wij wachten rustiger tijden,
af dan zou de werkeloosheid in den lande nog grooteip
worden. Nu hebben wij tot heden een voorbeeld van
werkverschaffing gegeven, er is werk verschaft, en hier
voor zijn duizenden uitgegeven en nimmer werden over
deze aanzienlijke uitgaven in deze vergadering opmer
kingen gehoord. Wanneer een nieuw gemeentehuis der-
lig procent duurder zou kosten dan in normale omstan-
dighedeti5 dan heeft men de werkeloosheid door die uit
gaaf bestreden.
Omtrent het voorstel om een of meer takken van dienst
'naar elders over te brengen, moet ik U verklaren, idat
ik mij in het belang van eene goede administratie daar
tegen moet verzetten. Wanneer de Gemeenteraad van oor
deel is, dat het inu niet da geschikte tijd is om een,
nieuw gemeentehuis te bouwen,, wensch ik niet anders,
onthoud dit goed, dan in bet bestaande gemeentehuis
den dienst te onderhouden. De 'Gemeenteraad zal
dan voor goed moeten nemen, dat wij dezte' zaal niet uit
sluitend meer voor raadszaal zullen bezigen maar tevens
vcor alle andere vergaderingen, dia in het gemeentehuis
worden gehouden. Ik bezig liever deze zaal voor den dienst
der administratie dan ze uitsluitend te doen dienen voor
5
VERGADERING VAN 29 MAART 1916.
Beslissing omtrent den bouw van een nieuw Gemeentehuis op de Markt of tot vergrooting van het
bestaande Gemeentehuis.
raadszaal. Dat hebben Burgemeester .en Wethouders de
gelijk overwogen. Wij kunnen niet langer dulden zooals
thans gebeurt, dat de ingezetenen bij herhaling in dep
gang staan en moeten blijven staan. Dat is niet langer
geoorloofd. Herhaaldelijk is ons dooi* de hoogste autori
teit in de provincie den Commissaris der Koningin bii
zijne administratieve bezoeken te, kennen gegeven, dat hij
versteld stond,, hoe wij met dit gemeentehuis, in dit be
krompen gebouw de administratie konden uitoefenen,
\\aar wij dit moesten hoooren van het hoogste; geizao-
ïn de provincie, mag als uitgesloten worden beschouwd
dat wij zioo maar a 1'improviste met dit voorstel voor denj
dag zijn gekomen. Wij hebben dit gedaan, omdat de nood
zakelijkheid ons daartoe dwong.
Toen ik voor drie en twintig jaar hier kwam,, heb lik
direct gezegd, dit is geen gemeentehuis. Nadien heb ik
eene verbouwing voorgesteld en die verandering heeft
r,aSl duizcnd gulden gekost, dit is U allen bekend,;
Wij hebben het nadien twintig jaar niet het gemeente
huis gedaan,, ui die twintig jaar is de bevolking met
zevenduizend zielen toegenomen en nu durven Burge
meester en Wethouders met een gerust geweten vragen,
geel ons een nieuw gemeentehuis.
Ik noem bet een schandaal, dat wij onze archief ie,n
andere stukken van administratie moeten, onderbrengen
hier boven op den zolder, waar men alleen met hals
brekende toeren het een of ander benoodigde stuk kan
gaan halen. U moet niet denken, dat wij nu ineens voor1
ons genoegen een nieuw gemeentehuis vragen Voor l
mijn pleizier vraag ik dat niet,, maar omdat ik het mijn
plicht achtte heb ik het voorgesteld en is dat voorstel
door Burgemeester en Wethouders overgenomen
Wenscht de Raad op ons voorstel niet in te gaan, mij
goed, maar verwacht van mij geene medewerking om de
administratie in twee gebouwen onder te brengen Het
is mijne innige overtuiging, dat uitbouw of nieuwbouw;
van een gemeentehuis plicht is. Hiermede heb ik U van!
ciezej plaats mijn gevoelen doen kennen.
ti ,ihe»r Heerma van Voss: Mijnheer de Voorzitter!
geloof, dat evenals ik alle leden, die in mijnen geest
gesproken hebben, er heilig van overtuigd zijn, dat er
behoefte aan ruimte is in het raadhuis en dat het in
t geheel niet is zooals U zegt,, dat wij zouden denken,
aat voor pleizier een voorstel gedaan wordt om een raad
huis te bouwen Wij vragen alleien maar, wacht daarmede
plrnP iger J Dat 1S het eeni§e> dat kan misschielp
toeh L J,aar UitStel zijn' maar zooIa,b? kan dat zeker
toch nog wel wachten. Dat er direct naar een gebouw
oX'i! rrdt °m daarin tiJdeliJk een tak van dienst
hp7w^ brengen, hiervan zie ik niet in welk groot
adminfu ta egen kan zl-in- Wanneer U met dei geheele
en f in m°U verhmzen ziJn d« bezwaren veel grooter
'en daar wordt niet tegen opgezien.
tudpliil^0™1!^ Zi6 dan °ok nog ni'et in» wanrom leeue
v v huizing van een der afdeelingen zulke groote
bezwaren zou opleveren.
iemand0er V(flie!jeü: Mijnheer de Voorzitter! Wanneer
R™™, overtuigd is van de noodzakelijkheid om in
Ik hetirLï •kdmi^t0t een ander raadhuis' dan ben
fjT' mdertjJd m de afdeeling bij de behandeling
houde^ïp d§ r a[m het pIan ~van Bur^emeester en Wet-
o.uders \erdedigd, maar daarbij wist ik .niet; dat de
verbouwing vsn bet bestaande raadhuis tot zoo eigen
aardige consequenties zou leiden. Wij nemen daardoor
in een gedeelte van de Markt, althans wij vernauweini
de toegangen tot de Achterstraat en Varkensmarkt zoo,
dat dit plan mij bij nader inzien niet wel mogelijk schijnt;
loch zou ik er voor zijn het raadhuis op de Marktte be
houden. De eenige oplossing is deze,, dat wij ons moeten
verzekeren van een of meer panden op de Markt die ge
schikt zijn om daarop een gemeentehuis voldoende voor
de eerste eeuwen te kunnen stichten.
Dit is echter geene oplossing Mijnheer de Voorzitter, diei
in een half jaar lot stand kan worden gebracht. Wanneer
wij ons het eigendomsrecht van panden op de Markt
willen verzekeren om daarop een raadhuis te bouwen,,
dan moeten Burgemeester en Wethouders op hun gemak'
kunnen uitzien naar daarvoor geschikte plaatsen, dan
hebben zij daarvoor tijd noodig.
W anneer wij tot die oplossing komen,, hebben wij dit
voordeel, dal tijdens den bouw van het nieuwe raadhuis!
de dienst in het bestaande gebouw ongestoord zijn gaud
kan gaan. Wij' hebben een ander voordeel, dat de geldein
aan de verbouwing en uitbreiding van het bestaande]
aadlmis besteed, niet als nutteloos behoeven beschouwd
te worden. Wij hebben dan nog een derde, voordeel, dat
verschillende vergaderingen van commissies,vergaderin
gen voor alle andere takken van dienst,, welke thans inj
andere gebouwen zijn ondergebracht daarvoor ruimte in
nel gemeentehuis beschikbaar krijgen. Wanneer wij ver-
der dd gebouw behouden en een nieuw raadhuis |op
de Markt stichten,- dan kunnen wij veel beter in de toe
komst oinze administratie centraliseeren dan op t oo,«-en-
blik het geval is. Wanneer daarom vandaag besloten°zou
worden tot bouw van een 'nieuw raadhuis,, meen ik dat
met bel bouwen daarom niet denzelfden spoed zal moe
ten worden betracht dan met dein bouw van het raad
huis op dezelfde^ plaats, doch kalm de zaak aan te vat
ten,; waardoor tijd wordt verkregen om de zaak rustig
to overwegen en naar beschikbare panden uit te zier*
om daarop een raadhuis te bouwen, dat voor afzienbareitij
tijd aan alle te stellen behoeften voldoet.
Daarom Mijnheer de Voorzitter zou ik willen voorstel
len om voor den bouw van bet raadhuis te handhaven
eieinu plaats op de Markt, en daarom ook heb ik in teerste
instantie gevraagd Uw laatste voorstel te splitsen in a;
eiein gemeentehuis te stichten op de Markt en in b- daar
voor eene andere dan de beslaande plaats aa;n, te wijzen/
De voorzitter: Ook Burgemeester en Wethouders heb
ben over eene andere plaats op de Markt gedacht, docihj
zooals wij te keinnen hebben gegeven, hebben wij bij on|s,
voorstel gemeend op de eerste plaats de zuinigheid te
moeten betrachten. Om voldoende ruimte: te krijgen zijn
er wellicht ook weinig panden in eene hand, die daarj-
vooi in aanmerking zouden komen, of welke de eigenaars
daarvoor in aanmerking zouden willen doen komen. En'
anneer wij meer panden in eigendom moeten zien te
krijgen,- dan is de mee'ning van Burgemeester en ]W,et-
houders, dat die panden zoo duur zullen zijn, dat wel
licht zoo niet geheel dan toch zeker 2/3 gedeelte van het
nieuwe gemeentehuis met die som zou kunnen betaald
worden. Die overweging beeft Burgemeester en Wethou
ders er toe geleid dan Raad heden te doen beslissen 'tof
op de bestaande plaats een nieuw gemeentehuis zal wor-
