VERGADERING VAN 5 DECEMBER 1916.
oorstel met betrekking tot bezuiniging van het gasverbruik.
werkgas op 9 'cent. Die uniforme regeling is ook niet
naar mijn zin en wel daarom, dat ik werkgas onder
scheid in twee 'soorten. Ik onderscheid werkgas, dat
absoluut noodig is voor industrieele bedrijven en werk
gas benoodigd voor openbare vermakelijkheden; juist in
deze twee soorten 'is een ontzettend groot verschil. Het
werkgas voor industrieele bedrijven kan "in verschillende
omstandigheden noodzakelijk zijn, om den ingezetenen
een vrij bestaan 'mogelijk te maken, terwijl wij allen
overtuigd zijn, dat werkgas dienende voor het opwekken
van energie ten behoeve van openbare vermakelijkheden
eenvoudig strekt om 'den ondernemers van die vermakei-
lijkheden meer winst te verschaffen. Daarom zou ilc
eene andere regeling wenschen en daarom betreur ik
het geen overzicht gekregen te hebben van het verbruik
van deze verschillende soorten werkgas, dan hadden wij
veel beter de 'financieele resultaten kunnen overzien.
Hier zou ik dus willen bepalen een hoogerem prijs voor
het werkgas dat dient voor openbare vermakelijkheden,,
dan voor het 'werkgas, dat dient voor industrieele doel
einden.
Dan' heb ik 'nog een bezwaar Mijnheer de Voorzittelr,
tegen de voorgestelde minima voor nieuwe .aansluitin
gen. Die nieuwe 'aansluitingen zijn alle uniform gere
geld, terwijl ik die voor mij afhankelijk had willen ma
ken van de zoogenaamde aansluitwaarde. Het gaat niet
aan het verbruik van eene éénkamerwoning gelijk te
stellen met dat Van eene normale woning. Daarom
zou ik die nieuwe aansluitingen afhankelijk hebben wil
len stellen van de aansluitwaarde en die aansluitwaarde
naar de grootte van den meter welke genomen werd. De
voorgestelde norm had ik dan willen vaststellen voor
een vijflichtsmeter om in verhouding daarvan de mi
nima hooger of 'lager te stellen, naarmate de meteir
grooter of kleiner Is.
De heer G. 'KoningsMijnheer dei Voorzitter! Over
't algemeen kan ik mij vereeinigen met de voorgels te Idq
verordening en de artikelen,,- die daarin zullen worden
opgenomen, doch op een punt ben ik het geheel meit den
vorigen :spreker eens in.1. wat betreft dei p r ij's ver h ooginjg
voor het daggas hetwelk uitsluitend gebruikt wordt door
de industrie. U zult mij toegeven, dat op het verbruik
van werkgas uitsluitend gebezigd door de industrie, zeef
weinig of laat ons zeggen niets te bezuinigen valt. Lf
zult met mij de overtuiging hebben, dat met het gebruik
van werkgas voor industrieele doeleinden beslist zoo
zuinig mogelijk 'wordt omgesprongen en kan volgens mij
dan ook 'alleen groote bezuiniging gevonden worden op
het verbruik in particuliere woningen, in winkels, in
café's en 'dergelijke. Ik vind daarom eene prijsverhoogin.g
van SVa cent op 9 cent voor het werkgas ten die|njst|ö
der industrie te groot en zou daarom willen voorsteller!!
den prijs daarvan niet zoo hoog op> te voeren en ver
schil te laten tusschen werkgas,- benoodigd voor open
bare vermakelijkheden en werkgas hetwelk uitsluitend
gebezigd wordt voor :de industrie.
De heer 'Verheijen: Mijnheer de Voorzitter! Nog ©en
enkel woord ter aanvulling van het zooeven door mij
gesprokene. In eerste 'instantie werd doof mij vergeten
te vermelden, dat 'ik naast het verbod van verlichting]
ïn winkels en koffiehuizen ook graag zou gezien hebben
een verbod tot gevelverlichting van openbare vermake
lijkheden. Laat ik deze inrichtingen maar met name noe
men,^ de cinema's. De gevelverlichting daarvan is een
voudig verkwisting van electriciteit, met gas onzer gas
fabriek opgewekt. De ingezetenen van Roosendaal weten
heel goed waar deze inrichtingen gelegen zijn wanneer
zij1 deze wenschen te bezoeken, zoodat dergelijke reelame-
verlichling uit een oogpunt van zuinigheid best achter
wege kan blijven.
De heer 'G. KoningsMijnheer de Voorzitter! Naar
aanleiding van de voorstellen door U medegedeeld met
betrekking tot het sluiten van koffiehuizen, sociëteiten
en dergelijke, kan ik U mededeelen, dat ik mij daar
mede in 'het algemeen zeer goed kan vereenigen. [Wijl
staan nu eenmaal voor het feit, dat bezuinigd moet won
den, dus aan 'de maatregelen, die noodig zijn oni tot die
bezuiniging te komen, moeten wij ons in ieder geval
onderwerpen, doch ik heb ook van U vernomen, dat
het in de bedoeling ligt en voorstellen, worden gedaan!
dat publieke uitvoeringen, dus ook publieke uitvoeringen
welke door vereenigingen worden gegeven, om tien uur
moeten geëindigd zijn. Nu vind Ik tien uur voor het
eindigen eener uitvoering wel een "beetje vroeg voor den
enkelen keer, dat eene openbare; uitvoering wordt ge
geven en zou daarom dat sluitingsuur wenschen te be,-
palen op elf 'in plaats van tien uurr Mijl,dunkt, dat idil]
enkele uur niet van zoo'n grooten' invloed kan zijn, dat
het beslist aan de bezuiniging iets zal afdoen. Ik zon
daarom durven voorstellen om het sluitingsuur voor uit
voeringen, vooral uitvoeringen van erkende vereenigin
gen, niet te bepalen op tien uur maar pp elf uur.
De heer E. van WelyMijnheer de Voorzitter! Is er
ook wel overwogen om den prijs te laten zooals hij is
maar dan b.v. eeu grens te stellen 'voor het verbruik tot
50o/o en voor meerder verbruik het dubbele te doen
betalen.
De heer Braat: Daar krijgen wij niets mede in de kas.
Dp heer E. van WelyIn vele gejtaeenten Jg dat toch
aangenomen.
De heer Braat: De verhooging zal toch geld in de kas
moeten brengen.
De heer E. van .WelyHet hoofddoel dezer verordening
is toch niet om geld in de kas te krijgen.
De Voorzitter: Ik zal de vergadering gelegenheid ge
ven bij afzonderlijke stemming uit te maken, of de prijs
van het lichtgas al dan niet op- 10 cents zal worde'n:
gesteld. Wij moeten hiel vergeten,- dat de Raad voor dit
jaar besloten heeft den gasprijs niet te zullen verhoogen;,
en het verlies daardoor ontstaan door eene latere lee-
ning te dekken en dit later op liet gasbedrijf te: verhalen.:
Dat voorstel werd door den Raad unaniem aangenomen..
De Gascommissie is van oordeel, dat het verlies te zwaar
op de gasfabriek zal komen le drukken en acht zich
verplicht reeds nu andere voor stellen te, moeten doem iein
die aan de goedkeuring van den Raad te onderwerpen]
D,e heer Heerma van Voss: Mijnheer de Voorzitter!
Ilc wil sl,echts even mededeelen, dat ik mij zeer goeidl
vereenigen kan met de voorstellen van de Gascommissie
en van het Dagelijksch Bestuur. Er zijn echter bezwaren
onder de oogen te zien. De heer G. Konings oppert jhieib
bezwaar,; dat de prijs voor het"industriegas wat te hoog
wordt opgevoerd. Ilc ben het geheel met hem ©eins'. -Da
heer Verheijen heeft het voorstel .gedaan om, de gasv;e;i>
5
VERGADERING VAN
Voorstel met betrekking tot be
lichting va'n inrichtingen voor publieke vermakelijkheden
te verbieden. Dat ben ik ook geheel met he(m aeins. Dat
is licht verspillen! Ik ben het echter inliet eens met heit
voorstel van den heer G. Konings om uitvoeringen lot
elf uur toe te laten, het voorstel is tot tien .uur ©n daar!
zou ik mij maar aan houden.
De Voorzitter: Dat is geen voorstel. Wanneer ik dat
zoo g,ezegd mocht hebben, dan heb ik mij verkeerd uit
gedrukt. i
De heer Heerma van Voss: De heer G. Konings gaat
uit van het idéé, dat zij om tien uur moeten gesloten pijn.
De Voorzitter: Wanneer deze verordening aangeno
men wordt, mag na tien uur jn herbergen, enz. ma,ar
één pit branden en nu kan ik mij niet voorstellen, dajlj;
Wanneer er maar één pit mag branden op eene uitvoe
ring, ik langer permissie zou moeten geven dan,1 tot dien
uur. Ifpt is geene bepaling, die in de verordening moie.it
worden opgenomen; de Burgemeester blijft hierin ge
heel vrij.
D,e heer Heerma van Voss: Practisch is, dus bet .re
sultaat toch, dat uitvoeringen om "tien uur gesloten zullen
zijn. Wanneer wij een offer moeten brengen ten batsi
van de zuinigheid in het steenkolenverbruilc, dan moeten
wij1 er ook niet bevreesd voor zijn om tooneelvoorstelliln-
gpn een uur vroeger te doen eindigen. Wat is ei.gejpv-
lijk het verschil? Dat begrijp ik niet goed. Men kan een
voudig een uur vroeger 'beginnen, dan is alles in orde.-
Ik begrijp het bezwaar tegen 'die vroegere sluiting in het
geheel niet, men behoeft eenvoudig maar ©en uur vroeger
te beginnen.
D,e heer G. Konings: Het grootste bezwaar is juist,
dat dergelijke uitvoeringen op zoo'n ongewoon uur moeten
beginnen. Wanneer om tien uur de .uitvoeringen totaal
afgeloopen moeten zijn, dan 'zou men minstens om zeven
uur moeten kunnen beginnen. Nu zult U mij toegeven, d.al
dit voor vele ingezetenen een heel bezwaarlijk uur is,
wannper de uitvoeringen om zeven uur beginnen.,
D,e heer Heerma van Voss: Wij leeren tegenwoordig
zoovpel buitengewone dingen, dat er zoo- iets wel bij
kan komen.
D.e heer G. Konings: Ilc laat dat bezwaar staan en
kom voornamelijk hierop neer, dat het van zoo n minimum
invlo.ed zal zijn; dat die enkele uitvoeringen welke ge
geven worden,- een uur langer duren. Wat verschil kan
dit in het gasverbruik voor de geheele gemeente maken?
Dat kan van geen invloed zijn. ik ben er stqrk voor ,dei
bezuiniging zooveel mogelijk in te voeren, èn voor koffie
huizen èn winkels, en voor alle mogelijke gelegenheden
de bezuiniging zooveel 'mogelijk 'door te voeren, maar
waarom nu juist 'die enkele uitvoeringen om tien .uren
lp sluiten, tenminste te bepalen, dat maar één pit mag
branden? Dat vind ïk onnoodig.
Dp Voorzitter: Kunt 'U zich niet indenken, wanneer:
eene dergelijke bepaling niet in de verordening, wordt
opgenomen, er gelegenheidsuilvoeringen zullen worden
gegeven? U heeft ook gesproken van erkende vereenigin-
gpn, doch erkende vereenigingen zijn er zooi weinig!
Men zoekt gaarne ontspanning en wanneer wij van
oordeel zijn, dat die ontspanning gemist kan worden^
moet de Burgemeester in .het verleenen van, vergunning,
vrij' kunnen zijn. De zaak is trouwens ook deze, dat de1
5 DECEMBER 1916.
uiniging van het gasverbruik.
Raad zich eerst heeft uit te spreken,, of' eein© dergieiljjjjcp'
hepa\ling zal opgenomen worden.
U heeft gesproken voor winkels, wel de bezuiniging le
willen doorvoeren^ maar ik kan II verzekeren, dat er ,oolc
w;el zakenmenschen zullen zijn, die het heel hard zullen
gevoelen, dat zij hunne verlichting moeten inkrimpen. Nu
kunnpn wij ons heel goed indenken,, dat er winkels zijn,
waarin de eigenaars bij één pit, in hun eigen-winkel niets
kunnen zien. Daarom wenschen Burgemeester en Wet
houders er rekening 'mee le houden, dal groot© winkels
m,et één pit 'niet verlicht zijn en niet verlicht kunnen
worden. Dat alles 'kan echter allemaal niet in de ver
ordening opgenomen worden.
Ilc heb gezegd, 'dat "in bijzondere omstandigheden af
wijkingen zullen .worden toegestaan, 'doch 'het ligt niet
in mijne bedoeling eene gewone repetitie of maandelijksche
bij.eenlcomst als eene 'buitengewone 'omstandigheid te be
schouwen. Wanneer er 'dus uitvoeringen gegeven worden,,
b.v. eene uitvoering 'voor een liefdadig doel of iets an
ders, kunnen Burgemeester en Wethouders daarvan ont
heffing geven, doch wij moeten niet beginnen met direict
uitzonderingen voor le stellen voor bepaalde vere©nigin~
gpn. Ik vind het nog veel erger voor sociëteiten, welke!
eveneens onder deze bepaling vallen. Daar kan men
nu vanaf morgen met één pitje gaan zitten en of dat
d,e gezelligheid zal -bevorderen, betwijfel ik zeer, daar
mpn dan b.v. 'de biljard nog niet kan vinden!
De Raad heeft er over te beschikken, daar kan ik
nipts aan veranderen. U kunt alleen vermijden dat dit
gebeurt; door te 'trachten, dat dit artikel niet aldus zal
worden aangenomen. Gaat 'de Raad met het artikel mede,;
dan ligt het logisch voor de hand, dat de Burgemeester
als rpgel geene uitvoeringen gedoogt later dan tien .uur.
Wij bphoeven .daarover 'niet nader te discussieeren.
Wat de bezuiniging 'betreft, 'heb ik vernomen, dat men
in Breda zelfs lot 50o/0 gaat en zijn wij dus hier bcpaaldi
nog goedgeefs.
D,e heer E. 'van Wely: Het hoofddoel van die .50 o/0'
Mijnheer de .Voorzitter 'is, 'dat er niet zooveel dwang
middelen genomen behoeven te worden. Winkeliers zullen
dan uit zich zelf wel vroeger sluiten zoodra zij 20 cent
per M3 moeten betalen. Dan ziet iedereen in, dat men!
zuinig moet zijn.
De heer Braat: Waarom moet een winkel gedrukt wor
den en de industrie niet?
De heer Van Gastel: Het winkelhouden is ook een
zieker soort industrie.
De heer Verheijen: Men schakelt toch de concurrentie
uit als alle winkels sluiten.
De heer E. van Wely: De winkeliers in het algemeen,'
zullen het liefst hebben, 'dat zij 'om 9 uur moeten sluiten,
D.e Voorzitter: Dan kunt U dit in de verordening be
palen. Ik zal thans in omvraag brengen, of de vergadering
kan m,edegaan met Verhooging van den gasprijs, dat js
het eerste voorstel. U heeft gehoord, dat er bij een voor
gestelden gasprijs,- volgens 'berekening door den Directeur
der gasfabriek opgemaakt, 'geen verlies- ein vermoedelijk
ook g.een winstcijfer 'zal zijn. Dus het bedrijfsverlies
wordt gpdekl door 'den hoogeren gasprijs, terwijl vroeger
door den Raad 'is aangenomen althans voor 1916 liet ver
lies door eene leening te dekken en dit later i pp de (ex
ploitatie der fabriek 'te vinden.
