Geen dag zonder nieuws - voor wie het wil horen. Geen maand zonder schok -
voor wie hem wil voelen, Gns leven trilt van dynamiek, van veranderingen,
van dingen die nooit geweest ^zijn. En die je toch niet zonder meer naast
je neer kunt leggen. Die verdergaande democratisering bijvoorbeeld, juist.
De inspraak, meeweten, -spreken en -beslissen.
Een rede enkele maanden vóór de verkiezingen staat daarbij terecht even stil.
Naar onze mening is het democratiseringsproces in alle sectoren van ons
maatschappelijk bestel juist in de politiek, in het bedrijfsleven, in de
kerk, in verenigingen enz,Het is namelijk inderdaad niet voltooid. Nog
lang niet. Een paai" dingen moeten daarbij niet worden vergeten. Inspraak
kan niet betekenen, dat iedereen verantwoordelijk is geworden voor het
óindresultaat van de beleidsvorming: de beleidsvoering,Ook niet dat ieder
een bestuurt. Delegatie zal er moeten blijven, tenzij de discussie doel
wordt en niet de bestuursdaad. Inspraak mag niet betekenen, dat vertegen
woordigende, verantwoordelijke lichamen worden uitgehold. Nieuw meespreken
mag niet betekenen, dat men de oude, nog nimmer ten volle uitgebuite
moost democratische methodes van inspraak zoals (activiteiten voor) alge
mene verkiezingen voor provinciale staten cn gemeenteraad veronachtzaamt
en zich wendt tot methoden die daarbuiten liggen.
Een groep,oen enkeling die de hem door de wet geboden inspraak bij
uitstek - bijvoorbeeld de verkiezingen voor eigen raadsleden - onbenut laat
en die die eenmaal gekozen raad niet juist gebruikt om haar of zijn stem
te laten noren, heeft het recht op een 'buitenparlementaire' oppositie ver
werkt,En in de landspolitiek ón in de gemeentepolitiek zijn voorbeelden
waaruit blijkt, dat het oude systeem nieuwe wensen en ideeën naar voren
kan brengen. En dingen kan veranderen. Pas wie zich inspant om volgens de
mocratisch vastgestelde regels die men dan ook moet (willen) leren kennen
mee te spreken, heeft het recht om om verantwoording, ja desnoods te
schreeuwen. Maar de schreeuw om vernieuwing is dan een eindfase en geen goedkop
beginnende kreet. Wij zijn tegen die loze kreet en tegen alle systemen,
methodes en acties die een democratie willen verwerkelijken, maar er zelf
door hun chaotische, intimiderende en overstemmende aard een bedreiging
voor vormen. Dat maakt de democratie ziek,
Oetekent deze critiek op de critici, dit protest tegen protestcrenden
dat de huidige,oudedemocratie goed is Allerminst. Alleen: het zou zo
klinnen zijn. Maar dan moeten wij de protesterenden er bij betrekken. Dan
moeten we van candidaatstellingen en verkiezingen móór maken dan we doen.
Dan moeten we inhoud geven aan onze instellingenmcér dan we nu doen. Dan
moeten politieke partijen geen kleine onderonsjes, maar frisse, open,
interessante verenigingen zijn. Dan moeten we de jeugd laten kómen, nee -
zelfs op de jeugd af gaan. Dan moeten we die jeugd eenvoudig leren hoe ze
kunnen meepraten» Ook het nalaten van al die dingen maakt de democratie
ziek, nu niet van buitenaf, maar van binnenuit. Geen patiënt houdt dat
lang vol.
Daarom worden deze woorden hier, in Uw raad, en nu, vóór de verkiezingen,
uitgesproken. Maak die patiënt, die ons allen dierbaar is, beter, Speel
het spel. Met respect voor de regels die Uw geweten en Uw overtuiging U
stellen. En Uw geloof. De naam van een Christelijke Partij wordt gemakke
lijk uitgesproken. Vergeet niet aan wie die naam wordt ontleend.
Ik wens U voor 1970 een gemeonte, waarin het waarlijk democratisch toegaat.
