-18-
Verzorgende bedrijven (detailhandel en ambacht) leveren goederen en diensten
aan de bevolking ter plaatse en omgeving. Zij zijn voor wat hun actie radius be
treft hierop afgestemd, zij zijn "agglomeratie volgend",
Hoe liggen in Bergen op Zoom de verhoudingen tussen deze soorten bedrijven?
In Bergen op Zoom zijn 110 (in Nederland 82) mannen in verzorgende bedrijven werk
zaam tegen 100 in stuwende. Dit tekent Bergen op Zoom als verzorgingscentrum. Daar
entegen zijn er in de verzorgende industrie 87 (in Nederland 90) mannen werkzaam
tegen honderd in de stuwende industrie, (47
Hoezeer hierbij de metaalnijverheid de eerste plaats inneemt blijkt uit be
paalde verhoudingscijfers
Groei der beroepsbevolking.
Industrie
Tuinbouw
1930
100
100
gemiddeld
141
1947
"122 (Nederland 116)
148 111)
(Nederland 121-
Roo send aal 138)
Vestigingen
Personen
Industriële ontwikkeling. Metaalnijverheid
1950 t.o.z .v. 1930 1950 t «o.z.van 1930
529 96$ 134 142?T~
6714 194$ 3306 221$
(Nederland 160$) (Nederland 197$) (48)
Uit deze cijfers valt op te maken dat in Bergen op Zoom het aantal bedrijven
(vestigingen) wel achteruit liep, doch dat bijna dubbel zoveel mensen konden wor
den te werk gesteld als logisch gevolg van de uitbreiding der bestaande bedrijven.
'Gezien de vraag naar werkkrachten blijkt dat het aantal werklozen gering is,
althans buiten de seizoen werklozen» Dit mag de ogen niet sluiten voor het feit,
dat in de komende 20 jaren in West-Brabant (gerekend in zijn grootste omvang) voor
ongeveer 45 duizend mensen werkgelegenheid moet worden geschapen.(49
Werd tot dusver de verruiming van werkgelegenheid bereikt door uitbreidingen
van bestaande bedrijven, de vraag is of dit op dezelfde wijze door kan gaan, ook
al omdat de personeelsvoorziening stokt.
«Is nieuwe industrieën zich moeten vestigen zullen dit zoals gezegd basis
industrieën moeten zijn, juist omdat hiervan een agglomcrerende werking uitgaat.
mr mag echter niet uit het oog worden verloren dat anderzijds ook een lichte
industrie van enige omvang noodzakelijk is, omdat niet iedereen de lichamelijke
geschiktheid bezit in de zware industrie te werken. Y/el zal de eis dienen te wor
den gesteld, dat het er allereerst om gaot manne lij ke arbeidskracht en te werk te
stellen.
