drang van bovenaf (bebouwingsvoorschriften en welstandstoezicht) kan
een beperkte mate van harmonie bereikt worden. Spreker is zich be
wust dat dit slechts een schamele poging tot een.historische analyse
is. Hij heeft slechts willen betogen dat elke tijd een eigen archi
tectonische uitdrukking vraagt die een gevolg is van de geestelijke
stromingen die het volk beroeren. Men kan niet buiten zijn eigen tijd
treden en idealen nastreven die in deze tijd niet meer passen. Zonder
in historisch materialisme te vallen meent spieker dat de huidige
economische omstandigheden maatschappelijke vormen en denkwijzen
ten gevolge hebben waardoor massabouw meer dan vroeger het gevolg
is. Voor de oorlog is hier veel middenstandsbouw gepleegd, maar
voor een groot deel is deze ook gebouwd in grotere complexen. Het
Bolwerk noemt hij een zeer geslaagd stadsdeel, maar ook daar zijn
de huizen in complexen van 5 a 6 woningen gebouwd. Spreker gelooft
niet dat welke bouwer ook, zich zal tebeklagen hebben over gebrek aan
medewerking van het gemeentebestuur. Burgemeester en Wethouders onder
schrijven geheel de mening van de heer van Riesen dat de overheid
slechts moet ingrijpen wanneer het noodzakelijk is, dat eerst de
particulieren, daarna de bouwverenigingen en daarna pas de overheid
dient te bouwen. Maar wa&r particulieren niet bouwen, waar bouwvereni
gingen niet bestaan of niet wensen te bouwen, moet de gemeente wel
als bouwer optreden. Spreker gelooft dat, zolang de huren of de pre
mies niet verhoogd worden, het voor de particulieren niet erg aan
trekkelijk is om te bouwen. De grondoorzaak voor de moeilijkheden met
de particuliere woningbouw ligt in het ontbreken van een behoorlijke
economische basis. De middelen welke de heer van Riesen naar voren
brengt, zijn eigenlijk lapmiddelen, waarmee men de kwaal niet kan
oplossen. Hij gelooft wel dat gas- water- electriciteits- en riool-
aansluiting een bepaalde belasting van het budget zijn, maar indien
een woning de particulier 12 a 15 duizend gulden kost, en dan heeft
hij nog maar een kleine woning van niet meer dan 375 m3naar ver
houding waarvan een woning aan het Bolwerk 25 a 30 duizend gulden
waard zou zijn, kan men moeilijk zeggen dat de kosten van aansluiting
van gasf water .en electriciteit doorslaggevend zijn of dat van deze
kosten de beslissing zal afhangen of men al dan niet bouwt.
Bovendien, zegt hij, waar deze aansluitingen in doorsnee tegen kost
prijs gemaakt worden zou het hierop neerkomen dat de gemeente de
huizenbouwers extra gaat subsidiëren. Dat lijkt hem niet juist en
het is bovendien slechts een druppel op een gloeiende plaat.
Een ander punt dat de heer van Riesen stelde is het doen beta
len van de koopsom van de grond; nadat de rijksbijdrage is uitgekeerd.
Dit is om zuivere administratief rechtelijke redenen niet mogelijk.
De gemeente moet op het moment dat ze verkoopt, de prijs in ontvangst
nemen, tenzij men op de verkochte grond een hypotheek zou geven.
Men kan wel enigszins trachten in de bezwaren tegemoet te komen en-
de mensen niet langer geld in de grond te laten vastzetten dan
hoogst nodig is, door ze optie op de grond te geven en de verkoop pas
te laten effectueren op het moment dat de rijksgoedkeuring is ver
leend. Het is niet mogelijk de acte pas te laten passeren wanneer de-
bouw al een eind gevorderd is. Want zou de particulier dan in de
situatie verkeren dat hij niet aan zijn verplichtingen kan voldoen
en dat hij de grond niet kan betalen, dan blijft de grond met wat er
op staat, eigendom van de gemeente. Maar door optie te geven op de
grond en de acte te laten passeren wanneer de rijksgoedkeuring uit de
bus is gekomen, wordt een groot deel van de bezwaren van de heer
van Riesen ondervangen.
Het inschakelen van Bergen op Zoomse architecten geschiedt bij
de daarvoor in aanmerking komende plannen. Het bouwen van de 7 wo
ningen aan de Prinses Beatrixlaan geschiedt bv. onder een Bergse
architect. Bij grote complexen waarbij stedebouwkundige vraagstukken
aan de orde komen worden daartoe competente architecten aangetrokken..
