if
-5-
zijns inziens aanbeveling de eigenbouwers en particulieren bepaalde
faciliteiten te geven die hierop kunnen neerkomen dat men een ver
enigde gas-, water-, electriciteit- en rioolaansluiting tegen een
verminderd tarief uitvoert. Hij gelooft dat een dergelijke stimule
ring van het persoonlijk initiatief zeer zeker vruchtbaar zal werken
en in het belang is van een algemene bouwerij. Spreker hoopt dat men
deze kleine suggesties onder de ogen zal willon zien. Wanneer men
op deze wijze het particuliere bouwen zou willen stimuleren en wan
neer men aan de andere kant meent dat het onmogelijk is complexen
bouwwerken ook eens op te dragen aan Bergen op Zoomse architecten
onjte kijken of zij het kunnen, dan verleent men toch de Bergse ar
chitecten enige hulp omdat de Bergen op Zoomse architect de man is
die voor eigen bouwers en particulieren de nodige ontwerpen maakt.
De heer LEIJS kan het voor een gedeelte eens zijn met het ant
woord dat op deze vraag gegeven is. Doorgaande op wat de heer van
Riesen bedoelt ten aanzien van punt b, zou men voorop kunnen stellen
dat het aesthetisch aanzien mooi moet zijn. Dat is echter ook weer
rekbaar. Als men een bepaalde architect een plan laat maken, waar
kleinere gedeelten in kunnen komen vbor de plaatselijke architecten,
b.v. jan 12 woningen, dan heeft men dus ook de mogelijkheid om plaat
selijke architecten in te schakelen.
Door de heer van Riesen is ook het bouwen door particulieren naar
voren gebracht. Daar heeft spreker het al eerder over gehad. Het be
hoort echter niet tot de competentie van de raad om uit te maken of
men een rijksbijdrage krijgt. Men moet jammer genoeg een bepaald aan
tal m3 bouwen om daarvoor in aanmerking te komen. Spreker had liever
gezien^dat dit aantal m3 hoger was opgevoerd en voor grotere woningen
een Rijksbijdrage werd verstrekt. Dat zou het particulier bouwen meer
stimuleren. Spreker zou nog een technische vraag willen doen ten aan
zien van het bouwplan en willen vragen hoe Burgemeester en Wethouders
staan tegenover de streifenbouw, zoals die thans is toegepast. Spre
ker meent dat men dit in andere plaatsen niet zo veel heeft toegepast
als in Bergen op Zoom en daar meer de normale stratenbouw heeft plaats
gehad
De VOORZITTER merkt op dat wat punt b. betreft, architecten voor
grotere complexen, de heer Leijs stelt, dat hij het daar in het al
gemeen mee eens is, maar dat het misschien mogelijk zou zijn de gro
tere complexen in kleinere stukken te verdelen. Dat zou echter om
economische redenen practisch niet mogelijk zijn. Om aan een beetje
prijs te komen moet men op het ogenblik 50 a 100 woningen in eens
aanbesteden. Als men een complex van 100 in 10 partjes van 10 1
deelt en op ieder deel een andere architect los laat, die er zijn
eigen vorm aan kan geven, dat wil zeggen 10 verschillende typen ramen
en deuren, verschillende inrichting van keukens enz., dan zullen de
kosten heel wat hoger worden. De ervaring heeft uitgewezen dat men-in
grote complexen moet gaan bouwen, tenzij men landelijk bouwt en lagere
eisen stelt dan de stad. Ook de aanbesteding van vandaag, zegt spre
ker, heeft'bewezen dat kleine complexen duurder uitvallen. Daarom
ook meent hij dat men naar grotere complexen toe zal moeten.
Door de heer van Riesen is aangesneden de particuliere woningbouw.
Ideëel gezien zou het het mooiste zijn dat ieder zijn eigen huis
bouwt. Dat is iets wat ons, in een kleine gemeenschap als Bergen op
Zoom, na aan het hart ligt. Men moet echter oog hebben voor de typi
sche karaktertrekken van onze op massificatie gerichte maatschappijn
Ook de woningbouw ondervindt daarvan de gevolgen.Afgezien van de
economische oorzaken die tot massabouw leiden, moet men zich realiseren
dat de geest in onze maatschappij een andere is dan b.v. in de Middel
eeuwen. Het was toen inderdaad mogelijk dat talrijke individuele
bouwwerken^en woningen te samen een gaaf stadsbeeld vormden. Men leefde
toen uit één geest en naar één ideaal. De versplintering van de gees
telijke eenheid in de westerse wereld spreekt uit de hyperindividua-
listische en platte bouwsels van 20 tot 40 jaar geleden. Slechts door
!l
