26.
echter zoo over deze menschen spreekt, dan komt de vraag om den hoek
kijken, oi op deze menschen ook niet evengoed de plichten en rechten
rusten, die aan ieder Nederlander door de grondwet worden gegeven.Spreker
weet niet, of de leden wel eens in aanraking zijn geweest met deze "be
woners. Spreker zelf is verschillende malen eens een "bezoek gaan "brengen
aan het kamp aan de Zoom em heeft toen met die mensohen gepraat. Spreker
heeft ook de wagens eens "bezichtigd en is daarbij tot het besef gekomen,
dat het dezen menschen dikwijls ook niet xontbreekt aan kennis en ont
wikkeling. Spreker heeft zelfs gezien, dat er onder hen ook zijn, die
Chr i s t e zljiii
Wellicht zijn er, die zich zullen afvragen, naar aanleiding van deze
mededeeling, waar die menschen den moed en de brutaliteit vandaan halen
om ook een godsdienst te belijden, Spreker meent echter daarop ;te moeten
zeggendat al die hoovaardij om zoo op die menschen neer te zien, als
soreker zoo juist heeft omschreven, zeer misplaatst is. Ook zonder eenige
wettelijke voorschriften hebben deze menschen recht op erkenning en wel
als mensch in de volle beteekenis van het woord. Of, zou spreker willen
vragen, staat bij u een beroepswerklooze dan zoo hoog Iemand, wien gij
toch ook niet de volle maat durft te onthouden. Spreker zegt dit juist in
verband net het verzoekschrift van de bewoners van de Balschebaan, welk
adres de leden zich wel zullen herinneren. Die bewoners spreken daarin
het oordeel uit, dat de geestelijke vorming van de talrijcke jeugd in die
baan veel nadeel zal endervinden van de vestiging van dat kamp, wanneer
dat geplaatst wordt daar, waar de bebouwing van die baan ophoudt. Hoe
echter de werkelijkheid omtrent de bewoners van dit kamp is, wil spreker
laten verklaren door twee onverdachte getuigen. Paters van het H.Hart,
die verscheidene jaren met het woonwagenliefdewerk zijn belast geweest
en nog zijn. Spreker heeft dan voor zich een schrijven van Pater van
Brussel, die thans in Amsterdam verblijft en een veri$\ring van Pater
Mefxertdie tha>"a nog met het werk belast is.
Op verzoek v- Jpreker worden door den Secretaris dan de volgende
brieven voorgeleden:
"Amsterdam, 28 .Februari 1S30.
Geachte Heer Coiinissaris
inêevolge Uw geacht verzoek ben ik volgaarne bereid eenige zakelijke
ïnlientingen te verschaffen aangaande het woonwagenkamp te Bergen op
^Zoom, waar ik gedurende drie jaren ruim (1926-1923) van meer nabij
n kijk op had als Directeur aangesteld door Z.D.H.MgrP.Hopkamsnisschop
"van Breda.
Uitgaande van Uw vraag of er ook werkelijk groot nadeel voor de om-
ir^evin£ aan veroonden is, meen ik heel gerust te mogen antwoorden dat
ergen op Zoom in 't algemeen zich veel te veel op aristocratisch stand
punt plaatst op dit punt. men ziet met erg overdreven blik op die on
ooglijke menschen neer, die in verschillende opzichten zeker niet la;: er
staan dan zij zelf. Bijgevolg is men geneigd alles scherp te observeren
en te veroordeelen. Men hoort ze wel eens schelden, vechten met klompen
„0i haarspelden, maar dat n'aéïat niet weg, dat ze weer spoedig tot normale
rust terugkeeren en vergeven en vergeten. Moord of doodslag oê linger, van
et^e^ertiy^);.- zijn in al die jaren in Bergens kamp niet voorgekomen.
Gok verdient de naam van kamp wel Uwe aandacht. Koe dikwijls is het
'hiet liever een handjevol wagens. Dikwijls -waren er de geheele zomer niet
'meer dan gemiddeld vijf a acht wagens en 's winters gemiddeld 15 a 20
Coiv op gebied van smokkelen enz. kiezen de menschen heel slimmelnk
.uuet hun omgeving. Keooen ze "nood" aan houtjes voor vuur of aan hooi
„v°or t Paard> dan gaan ze op den boer, waar ze gewoonlijk niet wegge
stuurd worden. Het wegnaien van houtjes uit 't park, waarop ze nog wel
'eens zijn betrapt geweest, zal dunkt me wel even rap door andere kinderen
'gebeuren als uit de wagens. Unkele gevallen van 'n stuk looden buis door
n paai opgescnoten jongens in Zeeland zijn me bekend.
,V°or d? rest_ houden de wagenbewoners met hun rijk kroost zich niet op
•met het atadspubliek. Met Zon- en feestdagen houden ze zich bij voorkeur
op op t nare kamp, dat geen afleiding geeft en soms één modderpoel is.
ke weten zich niet aan te passen aan 't maatschappelijk leven. Vandaar
dat ze erbuiten blijven en onderling zich amuseeren.
"te even^dan van dekast^7^ zijn rainder klachten van de wagenbewoners
"eeefliik -est. Ze zijn dom en onontwikkeld en daarom is 't ver
strekt tv J V+ verleiden zijn door 'n soldaat, die ze met lokaas
"dit cêbiad w V?n f6l'Jeentewege maatregelen genomen zullen worden op
dit geoied door het plaatsen van privaten, licht bij avond en nacht enz.enz.
S 0 U.i£»b
